Rodzynek czy rodzynka?

17 lipca 2015

To jest ta rodzynka czy ten rodzynek? 10 dag rodzynek czy rodzynków? Jakiej płci do diaska jest ususzone winogrono?!

Coś do jedzenia

Okazuje się, że gdy mówimy o rodzynkach w sensie dosłownym, czyli właśnie o tych suszonych owocach, na które złe ciocie mówią słodycze, a każde dziecko wie, że rodzynkami należy tylko gardzić, to możemy sobie wybrać, bo równie poprawny jest ten rodzynek co ta rodzynka. - Gender! - zakrzykną niektórzy. No cóż, mamy tu wolność i dowolność.

Jeden

Dlatego chłopiec, czyli rodzynek odmienia się tak:
M. kto? co? rodzynek D. kogo? czego? rodzynka C. komu? czemu? rodzynkowi B. kogo? co? rodzynek N. kim? czym? rodzynkiem Ms. o kim? o czym? o rodzynku W. rodzynku!

Jedna

A dziewczynka, czyli rodzynka tak:
M. kto? co? rodzynka D. kogo? czego? rodzynki C. komu? czemu? rodzynce B. kogo? co? rodzynkę N. kim? czym? rodzynką Ms. o kim? o czym? o rodzynce W. rodzynko!

Dużo

W liczbie mnogiej, czyli gdy mamy dwa (albo dwie - jak kto woli) rodzynki lub więcej:
M. kto? co? rodzynki D. kogo? czego? rodzynków / rodzynek C. komu? czemu? rodzynkom B. kogo? co? rodzynki N. kim? czym? rodzynkami Ms. o kim? o czym? o rodzynkach W. rodzynki!
Możemy zatem powiedzieć:
Dodaj dwie łyżki rodzynków i wymieszaj.
Dodaj dwie łyżki rodzynek i wymieszaj.
To największy rodzynek, jaki widziałem.
To największa rodzynka, jaką widziałem.
Nie cierpię rodzynków! Rodzynek też nie cierpię!

Nie do jedzenia

Rodzynek jest chłopakiem tylko wtedy, gdy nie mówimy o ususzonym winogronie, tylko o wyjątku lub czymś wyjątkowym, np. jedynym mężczyźnie w gronie wielu kobiet. Ciekawe jest to, że rodzynkiem będzie też jedyna kobieta w gronie wielu mężczyzn. Albo na przykład jedyna osoba, która w internecie napisze „Nie znam się, więc się nie wypowiem”. W każdym razie chodzi o jakiekolwiek odchylenie od reszty.
Na tle dziesiątek polskich nieśmiesznych filmów komedia „Ile waży koń trojański?” to rodzynek.
Prawdziwym rodzynkiem był występ 12-letniej zaklinaczki węży.
Niezbyt przepadam za rodzynkami, szczególnie w wypiekach uważam je za nieporozumienie (sernika z rodzynkami nie tknę!), ale czasem są dobrym dodatkiem do sałatki. Dlatego nie mogę powiedzieć o nich złego słowa. Mam nadzieję, że pomogłam.
  • Adam314

    W wersji niesuszonej też nie jest łatwo – ten winogron, to winogrono?

  • Stanisław Olszak

    Skoro może być rodzynek i rodzynka to w liczbie mnogiej powinni być rodzynkowi :P

    • Może Rodzynkowie, jak Nowakowie albo Krawczykowie. :)

      • Stanisław Olszak

        Oczywiście mieli być rodzynkowie ☺️

  • Autorzy słowników długo się upierali, że w przenośnym znaczeniu rodzynek to wyłącznie mężczyzna w gronie kobiet. Mam o tym notkę. :) https://kulturystykajezyka.wordpress.com/2015/04/03/rodzynek-w-slownikowym-ciescie/

    • Wydaje mi się, że zapisy w słownikach mówiące tylko o mężczyźnie w gronie kobiet są po prostu uproszczone. Żaden z nich nie zawiera uwagi, że o kobiecie tak nie powiemy, a zazwyczaj w takich kłopotliwych sytuacjach językowych autorzy podają takie ostrzeżenie, aby nie popełnić częstego błędu. Mnie nie przeszkadzałoby, gdyby ktoś mnie nazwał rodzynkiem. :)

      • To prawda, że nigdzie nie piszą tego wprost, ale jednak to jest całkiem konkretna informacja — jak mężczyzna, to mężczyzna, a nie kobieta ani np. samochód. Zresztą profesor Markowski pisze w swoim poradniku, że rodzynek jest męski, bo oznacza mężczyznę. Ale skoro autorom słowników nie udało się wcześniej odnotować szerszego znaczenia, to może później nie zauważyli też częstego błędu? :)

        • Może tak, któż to wie. :) Dlatego dla mnie zawsze cenne są opinie Poradni Językowej i prof. Bańko, które są jednak najaktualniejsze.

  • Bardzo lubię takie słowa, które można sobie dowolnie odmieniać czy to znaczy, że rośnie ze mnie fanka gender? ;]
    A tak poza tym – bardzo przyjemnie to przedstawiłaś.

  • Magdalena Zawiła

    również nie lubię rodzynek w serniku i również dla mnie nieporozumieniem są bakalie w lodach.. f u j . Lody uwielbiam ale tych bakaliowych nie tknę.
    Wpadłam tutaj z ciekawości czy zawsze dobrze mówiłam o rodzynkach. I chyba nie jestem rodzynkiem, który czasem się nad tym zastanawiał kiedykolwiek.
    Pozdrawiam i liczę na większą aktywność na blogu mimo wielu zajęć :D

  • Andrzej

    „Możemy zatem powiedzieć:
    (…)

    Nie cierpię rodzynków! Rodzynek też nie cierpię!”

    Nie możemy, ponieważ wtedy będzie to tautologia? :P

  • Julia Bednarek

    Ja też nie lubię rodzynek, a rodzynków tym bardziej.

  • szkoła zawodowa w Warszawie ul

    Szkoła Zawodowa Ul.Gintrowskiego 38 w Warszawie napisał: Wolę winogrona, rodzynki są mdłe.